Thuốc tránh thai khẩn cấp (hay còn gọi là thuốc ngừa thai khẩn cấp) là một giải pháp phổ biến và hiệu quả cho phụ nữ khi gặp phải tình huống không mong muốn, như quan hệ tình dục không an toàn hoặc quên uống thuốc tránh thai thường xuyên. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có an toàn không và có ảnh hưởng gì đến sức khỏe hay không là câu hỏi mà nhiều người vẫn còn băn khoăn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu rõ hơn về loại thuốc này, cơ chế hoạt động, tác dụng và những lưu ý khi sử dụng.
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?
Thuốc tránh thai khẩn cấp là loại thuốc được thiết kế để ngăn chặn hoặc trì hoãn sự thụ thai nếu bạn có quan hệ tình dục không bảo vệ hoặc gặp sự cố như rách bao cao su, quên uống thuốc tránh thai hoặc bị cưỡng bức. Các loại thuốc này thường chứa hormone như levonorgestrel hoặc ulipristal acetate. Khi được sử dụng đúng cách, thuốc tránh thai khẩn cấp có thể giảm nguy cơ mang thai đến 85% nếu uống trong vòng 72 giờ sau quan hệ tình dục không bảo vệ.
2. Cơ chế hoạt động của thuốc tránh thai khẩn cấp
Thuốc tránh thai khẩn cấp hoạt động chủ yếu bằng cách làm thay đổi sự rụng trứng, ngăn cản trứng được thụ tinh hoặc ngăn cản quá trình làm tổ của trứng đã thụ tinh trong tử cung. Vì vậy, thuốc không có tác dụng nếu trứng đã được thụ tinh và làm tổ.
Bên cạnh đó, một số loại thuốc tránh thai khẩn cấp có thể làm thay đổi chất nhầy ở cổ tử cung, ngăn cản tinh trùng di chuyển vào tử cung để gặp trứng. Mặc dù thuốc không phải là phương pháp tránh thai chủ động và thường xuyên, nhưng trong trường hợp khẩn cấp, chúng vẫn là giải pháp hiệu quả giúp ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn.
3. Tác dụng phụ khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Dù thuốc tránh thai khẩn cấp được coi là an toàn khi sử dụng đúng cách, nhưng cũng không tránh khỏi một số tác dụng phụ có thể xảy ra, bao gồm:
- Rối loạn kinh nguyệt: Sau khi uống thuốc, kỳ kinh nguyệt có thể bị thay đổi, có thể đến sớm hơn hoặc muộn hơn so với bình thường.
- Buồn nôn và nôn: Đây là tác dụng phụ phổ biến, nhưng có thể giảm thiểu bằng cách uống thuốc cùng với thức ăn hoặc uống một loại thuốc chống nôn trước.
- Đau đầu, chóng mặt: Một số người có thể cảm thấy đau đầu hoặc chóng mặt sau khi uống thuốc.
- Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi hoặc thiếu năng lượng là một tác dụng phụ khác mà một số phụ nữ có thể gặp phải.
Những tác dụng phụ này thường chỉ kéo dài trong vài ngày và không gây hại lâu dài cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn kịp thời.
4. Những lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp có thể mang lại hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn, nhưng không nên lạm dụng thuốc quá nhiều. Việc sử dụng thuốc quá thường xuyên có thể làm mất cân bằng hormone trong cơ thể và gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ nên được sử dụng trong những tình huống thực sự khẩn cấp và không nên thay thế các biện pháp tránh thai định kỳ như bao cao su hoặc thuốc tránh thai hàng ngày.
Một số điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp:
- Thời gian sử dụng: Thuốc sẽ hiệu quả nhất nếu được sử dụng trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau khi quan hệ tình dục không bảo vệ, tuy nhiên, hiệu quả sẽ giảm dần theo thời gian.
- Không dùng cho phụ nữ đang mang thai: Thuốc tránh thai khẩn cấp không có tác dụng trong trường hợp đã có thai. Nếu nghi ngờ có thai, bạn nên thử thai trước khi sử dụng thuốc.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu bạn có các vấn đề về sức khỏe như bệnh tim mạch, huyết áp cao, hoặc dị ứng với thành phần trong thuốc, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
5. Kết luận
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một công cụ hữu ích trong việc ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn trong những tình huống khẩn cấp. Mặc dù thuốc có tác dụng phụ nhất định, nhưng chúng không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu sử dụng đúng cách và không lạm dụng. Việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp nên là một giải pháp tạm thời và chỉ sử dụng khi cần thiết. Để bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài, bạn nên tham khảo các biện pháp tránh thai định kỳ và đến bác sĩ để được tư vấn phương pháp phù hợp.
